سیاست جنایی تقنینی ایران در حوزه جرایم زیست محیطی با رویکرد پیشگیرانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی علوم و تحقیقات اصفهان

چکیده

زمینه و هدف: جرایم زیست محیطی به ‌لحاظ گستردگی خاص و دامنه آسیب‌پذیری عناصر محیط زیست و غیر قابل جبران بودن خسارت وارده و رابطه مستقیم آن با زندگی بشری، مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است. در ایران، قوانین متنوعی وضع شده ولی در بسیاری از موارد، همسو و مقارن با یکدیگر نبوده و دارای تعارض هستند. وجود سیاست تقنینی منسجم که در بر دارنده جنبه پیشگیری، اصلاح و درمان و اعاده وضع به سابق را دارا باشد، احساس می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی سیاست جنایی تقنینی ایران در حوزه یاد شده است.
روش‌شناسی: در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و به روش‌ کتابخانه‌ای و اسنادی‏‏، قوانین متعدد در این حوزه جمع‌آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نگرش و سیاست مقنن ارزیابی شد و نقاط ضعف و قوت و همسو بودن یا تعارض قوانین با یکدیگر بررسی شد.
یافته‌ها و نتایج: یافته‌های پژوهش حاکی است اقدامات پیشگیرانه، افراد جامعه را از مجازات‌های مقرر مصون می‌دارد و مانع هرگونه تخریب و دست‌اندازی به محیط زیست می‌شود. مقنن ایران، تعریف صریح و جامعی از محیط زیست و جرایم زیست محیطی ارایه نکرده است. رویکرد سیاست تقنینی ایران در نادیده انگاشتن برخی اقدامات آسیب زننده علیه محیط زیست، نیازمند بازنگری جدی از طریق جرم‌انگاری‌های ویژه و تشدید کیفر است. توسعه فناوری‌های زیستی که در دهه‌های اخیر توجه دانشمندان را به‌ خود جلب کرده است، با وجود منافع آن در صورت استفاده نابجا می‌تواند موجب ایجاد آسیب‌های خطرناکی در عرصه محیط زیست شود که این امر لزوم حمایت کیفری از این بخش را مضاعف کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran's Criminal Legislation Policy in Environmental Crime with a Preventive Approach

نویسندگان [English]

  • Hamzeh Alipoor 1
  • abolghasem kafshgar 2
1 Juig of crminal curt
2 Juig of crminal curt
چکیده [English]

Background and Aim: Environmental crime has been considered by the legislature, in view of the particular extent of environmental damage and the irreparable sustained damage and its direct relation with human life. In Iran, various laws have been laid down, but in many cases they are not in line with each other and are controversial. It is felt that there is a coherent legislative policy that involves the prevention, correction, and treatment of the former. The purpose of this study is to investigate Iran's legislative criminal law in the field.
Methodology: In this research, by using descriptive method and library and documentary methods, numerous laws in this area were collected and analyzed. The attitude and policy of the legislature were evaluated and the weaknesses, strengths and coherence or conflict of laws Checked together.
Results and Conclusion: The research findings suggest preventive measures protect the community from statutory penalties and prevent any damage to the environment. The Iranian authorities have not provided a clear definition of the environment and environmental crime. Iran's policy of ignoring some harmful measures against the environment needs to be reviewed seriously through special sanctions and the intensification of punishment. The development of biotechnology that has attracted the attention of scientists in recent decades, despite its benefits in the event of misuse, can cause harm to the environment, which has doubled the need for criminal protection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal Policy
  • Legislative Criminal Policy
  • Environment
  • Environmental Crime
  • Crime Prevention
باختر، سید احمد. (1393). مجموعه کامل آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور. چاپ هفتم. تهران: انتشارات جنگل (جاودانه).
خالقی، ابوالفتح. (1389). تحلیل تدابیر کیفری ملی در حفاطت از گونه‌های جانوری با تأملی بر اسناد فراملی. فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 40(4).
زراعت، عباس. (1382). شرح قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات 3. تهران: نشر ققنوس.
شامبیاتی، هوشنگ. (1371). حقوق جزای عمومی. جلد 2. تهران: پاژنگ.
عظیم‌زاده، شادی. (1384). جلوه‌های پویای سیاست جنایی در حمایت از زنان بزه‌دیده. مجله حقوقی دادگستری، شماره 52 و 53.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 12 آذرماه 1358
قانون تعزیرات، سال 1375
قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی اجرای ماده 56 قانون جنگل‌ها و مراتع، مصوب 22/06/1367
قانون حفاظت از دریاها و رودخانه‌های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی، مصوب 1389
قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع با اصلاحات بعدی، مصوب 30/05/1346
قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آبزی، مصوب 1374
قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی کشور، مصوب 05/07/1371
قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها، مصوب 1359 و اصلاحی 1388
قانون مجازات صید و شکار با اصلاحات بعدی، مصوب 1346
کفشگر، ابوالقاسم. (1397). سیاست جنایی ایران در جرایم علیه محیط زیست و منابع طبیعی (رساله دکتری)، دانشگاه علوم تحقیقات اصفهان.
لازرژ، کریستین. (1381). درآمدی به سیاست جنایی، برگردان علی حسین نجفی ابرندآبادی. تهران: نشر میزان.
معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضاییه. (1388). مجموعه تنقیح شده قوانین و مقررات کیفری. چاپ دوم. تهران: انتشارات روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1385). مباحثی در علوم جنایی مباحثی در علوم جنایی. جزوه درسی.
نجفی ابرندآّبادی، علی حسین. (1387). سیاست جنایی. مجله تحقیقات حقوقی. شماره 11 و 12.
نوربها، رضا. (1390). زمینه حقوق جزای عمومی. تهران: نشر گنج دانش.