پیشگیری از جرائم پولشویی و کلاهبرداری در بستر استفاده از رمزارزهای جهانی

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

کارشناس ارشد حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تهران

چکیده

زمینه و هدف: جمهوری اسلامی ایران با ساحتی به نام رمزارزها مواجه شده است که از سویی از ویژگی­های مثبتی نظیر دور زدن تحریم­های ظالمانه و جایگزینی به عنوان ارز بین‌المللی در مبادلات جهانی برخوردار است و از دیگر سو در پسِ استفاده از آن، بستر ارتکاب جرم‌هایی همچون، کلاهبرداری و پولشویی فراهم شده است. درخور توجه است که پدیده رمزارزها از بستری مشهور به زنجیره‌های بلوکی متولد شده که برای تولید و انتشار وامدار آن هستند. تاکنون قانون‌گذاری در این راستا صورت نپذیرفته و آخرین اقدام مقنن تنها سند الزامات و ضوابط حوزه رمزارزهای بانک مرکزی در بهمن ماه 1397 است که کافی نیست زیرا بانک مرکزی، رمزارز جهانی نظیر بیت‌کوین و آلت‌کوین را از موضوع سند یادشده خارج کرده است. همچنین در فضای سایبر و فناوری رمزارز، نظارت، رصد حاکمیتی و صیانت از حقوق شهروندان مستلزم وجود قوانین و سازوکارهایی بروز و کارآمد است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و گردآوری اطلاعات آن به صورت کتابخانه­ای است که بر اساس نظرات حقوقی و فنی بوده و تمام این موارد از میان کتب، مقالات علمی و مراجعه به پایگاه‌های اینترنتی قابل دسترس انجام شده است.
یافته‌ها و نتایج: مصادیق متعددی از جرائم کلاهبرداری و پولشویی در بستر استفاده از رمزارزها قابلیت ارتکاب دارند. به طور نمونه سایت­های جعلی با استفاده از تبلیغات گسترده در فضای مجازی سعی در کسب اعتماد مردم می‌کنند تا آن­ها با پرداخت مبالغی، برای آنها حساب کاربری و کیف پول دیجیتالی ایجاد کنند. بنابراین شیوه­های پیشگیری وضعی و اجتماعی، برای مقابله با جرائم کلاهبرداری و پولشویی در مبادلات رمزارزها قابل طرح است؛ پیشنهاداتی نیز ازجمله آگاه‌سازی کاربران از گذر برگزاری کلاس‌های آشنایی با رمزارزها و همچنین فیلترینگ سایت­های مشکوک به ارتکاب فعل مجرمانه مطرح شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Prevention of Money Laundering and Fraud Crimes in the Global cryptocurrency

نویسندگان [English]

  • zahra izadi
  • Nastaran Arzanian
ujsas
چکیده [English]

Background and Purpose:The Islamic Republic of Iran has come across an area called the cryptocurrency,which has both positive features such as circumventing cruel sanctions and replacing it as an international currency in international trade and,on the other hand,the context of its use,Crimes such as fraud and money laundering have been provided.
Legislation in this regard has certainly not been implemented so far,and the latest legislative action is the e-commerce law passed in 2002,which does not seem sufficient,since in cyberspace and especially emerging technologies such as cryptocurrency,governance monitoring and protection of citizens' rights require laws and regulations.The mechanisms are up-to-date and efficient.Therefore,the purpose of the present article is to firstly examine the status of money laundering and fraudulent acts in the context of the use of cryptocurrency and then to elaborate preventive measures to prevent such crimes.
Methodology:The purpose of the present study is to gather information from a practical point of view as a library.
Findings and Results:It became clear that two state of the social preventive and Situational Prevention methods could be designed to counter fraud and money laundering that may be used in the use of cryptocurrency,and suggestions were made in this regard,including awareness raisin Users are offered access to cryptocurrency classes and filtering suspected money laundering and fraudulent sites,recognizing some of the digital Currency Exchange and using identity documents to transmit cryptocurrency,In the event of a crime occurring from documents and records of pre-arranged transactions,access to the perpetrators shall be on the agenda of the competent authorities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cryptocurrency
  • Money Laundering
  • Fraud
  • Crime Prevention
  • Digital Currency Exchanges
آذرنیوار، محمد. (1397). بررسی جامع فقه بیت کوین ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین. گروه تخصصی ارز دیجیتال، صص 1-29. قابل بازیابی از: https://arzdigital.com/shariah-analysis-of-bitcoin-cryptocurrency-and-blockchain/
ابراهیمی، شهرام. (۱۳۹۰). جرم‌شناسی پیشگیری. جلد اول، تهران: انتشارات میزان.
ارزانیان، نسترن. (۱۳۹۶). بلاک‌چین و ارزدیجیتالی در ایران، قانوگذاری چالش‌ها و راهکارها. اولین کنفراس رگولاتوری بلاک‌چین و رمزارزها، تهران، صص 1-13. قابل بازیابی از: http://regublock.ir
ارزانیان، نسترن. (۱۳۹۸). تحلیل تطبیقی نهاد بیلمنت در نظام حقوقی کامن‌لا: با تأکید بر احکام تصرف در اموال مجازی. فصلنامه حقوق و فناوری اطلاعات، کانون سردفتران و دفتریاران، ۱(۱)، صص 1-18. قابل بازیابی از: http://www.notary.ir/
بابایی، محمدعلی، نجیبیان، علی. (1390). چالش‌های پیشگیری وضعی از جرم. مجله حقوقی دادگستری، 75(75)، صص 147-172. قابل بازیابی از: http://www.jlj.ir/article_11079_abbfad760dcc4719fc721ea4e8d853aa.pdf
بالفنون، حسین. (۱۳۹۶). فراتر از زنجیره بلوک، زیست بوم‌های خودانتظام، اولین کنفرانس رگولاتوری بلاک‌چین و رمز ارزها. تهران.
بیانات مقام معظم رهبری. (1398). دیدار با والیبالیست‌های جوان و نفرات برتر المپیادهای علمی، قابل بازیابی از: Khamenei.ir.
حاجی‌تبار فیروزجایی، حسن. (1398). نقش نهادهای مذهبی در پیشگیری از جرم: چالش‌ها و راهکارهای مقابله با آن. فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 15(56)، صص 44-68، قابل بازیابی از: http://ijrj.baboliau.ac.ir/article_666893_bd313ef0a328c3a078cced378ee51fbc.pdf
حبیب‌زاده، طاهر. (۱۳۹۰). حقوق فناوری اطلاعات. جلد اول. تهران: نشر مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
ربیعی، علی و صادق‌زاده، حکیمه. (1390). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی. فصلنامه رفاه اجتماعی، 11(41)، صص 191-221. قابل بازیابی از: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-717-fa.pdf
روشن، محمد؛ مظفری، مصطفی و میرزایی، هانیه. (۱۳۹۷). بررسی وضعیت فقه و حقوقی بیت کوین. فصلنامه تحقیقات حقوقی، 22(87). قابل بازیابی از: http://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir/article_82656.html
ساریخانی، عادل. (1395). سبک‌های تربیتی و پیشگیری از جرم. حقوق جزا و سیاست جنایی، 4، صص 207-224، قابل بازیابی از: https://journals.ut.ac.ir/article_60840_38761d4feb1260c47637f23e2356c691.pdf
ساورایی، پرویز؛ پورمسجدیان، فاطمه. (۱۳۹۳). تبیین ماهیت حقوقی و اختلافات نام دامنه‌های اینترنتی. دانشنامه حقوق و سیاست، 10(22)، صص 149-184. قابل بازیابی از: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=259305
سلیمانی‌پور، محمدمهدی؛ سلطانی‌نژاد، حامد و پورمطهر، مهدی. (1396). بررسی فقه پول مجازی. دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، 6(2)، صص 167-192. قابل بازیابی از: http://ensani.ir/file/download/article/1540363174-9982-75.pdf
شاه‌جهان‌پور، سعید. (۱۳۹۶). نقش فرهنگ در پیشگیری از جرم. فصلنامه علمی حقوقی قانون یار، 4(10)، صص 61-72. قابل بازیابی از: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=313778
صبح‌دل، محمد. (1396). جایگاه حقوقی قوه قضاییه در پیشگیری اجتماعی، فصلنامه قانون‌یار، دوره4، صص 93-108، قابل بازیابی از: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=313782
صفاری، علی. (۱۳۸۰). مبانی نظری پیشگیری از جرم. مجله تحقیقات دانشگاه شهید بهشتی حقوقی. (۳۳-۳۴)، صص ۲۶۷-۳۲۱. قابل بازیابی از: http://ensani.ir/file/download/article/20100912152628
عباسی، اصغر. (۱۳۹۶). حقوق کیفری اقتصادی پولشـویی مبارزه با پول‌شویی در اسناد بین‌المللی و نظام حقوقی ایران، تهران: انتشارات میزان.
علمداری، علی. (۱۳۸۹). پیشگیری در جرائم سایبری. مطالعات بین‌المللی پلیس، (۲)، صص ۷۳-۹۱، قابل بازیابی از: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/987811/
فرانسس، آلن و هامل، راس. (۱۳۹۳). پیشگیری رشدمدار از جرم (مجموعه مقالات). باقر شاملو و مهدی مقیمی، مترجمان. تهران: انتشارات میزان.
فرزین‌راد، رویا و محمدی‌فرد، بشری. (1395). رویکردی بر مقوله پیشگیری از جرم در پرتو نظام قانونی ایران. فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، (27)، صص 113-138.
قماشی، سعید و عارفی، مرتضی. (1396). موانع سیاسی و اقتصادی پیشگیری از جرم. آموزه‌های حقوق کیفری، (13)، صص 85-113. قابل بازیابی از: http://ensani.ir/file/download/article/20180416093217-9835-92.pdf
لطفی، نسرین و حاجی‌ده‌آبادی، محمدعلی. (۱۳۹۱). بررسی نقش مذهب در پیشگیری از وقوع جرایم از دیدگاه افراد عادی و مجرم. فصلنامه دانش انتظامی، 15(4)، صص 167-186. قابل بازیابی از: http://ensani.ir/fa/article/360823/
متولی‌زاده نایینی، نفیسه. (۱۳۸۷). پیشگیری رشدمدار، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، 2(2)، صص 123-142، قابل بازیابی از: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/972709
معین، محمد. (۱۳۷۵). فرهنگ معین. تهران: انتشارات امیر کبیر.
میرخلیلی، محمود. (۱۳۸۸). پیشگیری وضعی از بزهکاری با نگاه به سیاست جنایی اسلام. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
میرزاخانی، رضا. (1396). بیت‌ کوین و ماهیت مالی فقهی. مرکز پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی، سازمان بورس و اوراق بهادار. قابل بازیابی از: file:///C:/Users/pcs/Downloads/bitcoin.pdf
میرمحمد صادقی، حسین. (۱۳۹۵). حقوق جزا اختصاصی ۲؛ جرائم علیه اموال و مالکیت. تهران: نشر میزان.
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (۱۳۹۱). تقریرات مباحثی در علوم جنایی. ویرایش ۷. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نوری، مهدی و نواب‌پور، علیرضا. (۱۳۹۷). طراحی چارچوب مفهومی سیاستگذاری ارزهای مجازی در اقتصاد ایران. فصلنامه سیاستگذاری عمومی دانشگاه تهران، 3(4)، صص 51-78. قابل بازیابی از: https://www.sid.ir/Fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=355692
نیازپور، امیرحسن. (۱۳۸۹). پاسخ‌های عدالت کیفری ایران، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، 5(14)، صص 55-77. قابل بازیابی از: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1041948/
نیازپور، امیرحسن. (۱۳۹۱). گفتمان پیمان حقوق کودک در زمینه پیشگیری از بزهکاری. مجله پژوهشنامه حقوق کیفری، 5(6)، صص ۱۸۷-۲۰۴. قابل بازیابی از: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/934408
نیازپور، امیرحسن. (۱۳۹۳). اساسی‌سازی حقوق پیشگیری از جرم در ایران. مجله پژوهش حقوق کیفری، 2(6)، صص 91-112. قابل بازیابی از: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1097543
 
Anne, Elizabeth. (2015). Cryptocurrencies and the Anonymous Nature of Transactions on the Internet, Oregon State University.
Bomhe, R, Chiristin, N, Edelman, B, Moore, T. (2015). Bitcoin: Economics Technology, And Governance. The Journal of Economic Prespectives, 29(2), pp 213-238. Retrieved from: http://dx.doi.org/10.1257/jep.29.2.213.
Chiristin, N. (2013). Traveling The Silk Road: A Measurement Analysis of A Large Anonymous Online Marketplace, In Proceedings of The 22nd International Conference on Word Wide Web, pp 213-224, Retrieved from: https://www.cylab.cmu.edu/_files/pdfs/tech_reports/CMUCyLab12018.pdf
Devries, Peter D. (2016). An Analysis of Cryptocurrency, Bitcoin, and the Future, International Journal of Business Management and Commerce, 1(2), pp 1-10, Retrieved from: https://www.academia.edu/35155833/An_Analysis_of_Cryptocurrency_Bitcoin_and_the_Future
Dyntu, Valeriia. (2018). Cryptocurrency As A Means of Money Laundering, Odessa Law Academy Press.
Kibin, Lee; James, Joshua I.; Ejeta, Tekachew G.; and Kim, Hyoung J. (2016). Electronic Voting Service Using Block-Chain, Journal of Digital Forensics, Security and Law, 11(2). Retrieved from: https://commons.erau.edu/jdfsl/vol11/iss2/8/
Lemieux Louise. (2016). Trusting Records: Is Block chain Technology the Answer?, Records Management Journal, 26(02). Retrieved from: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/RMJ-12-2015-0042/full/
Likhuta, Vlad. (2017). Bitcoin Regulation: Global Impact, National Lawmaking, fork log research. Retrieved from: https://about.nvestlegal.com/bitcoin_regulation_en.pdf
Mabunda, Sagwadi. (2018). Cryptocurrency: The New Face of Cyber Money Laundering, International Conference on Advances in Big Data, Computer and Data Communication System, South Africa.
Omri Y, Marian. (2015). A Conceptual Framework for The Regulation of Cryptocurrencies, UF Law Faculty Publications.
Sat, Krylov. (2016). Investigation of Money Laundering Methods Through Cryptocurrency, Vol 83.