بررسی آثار بازنمایی جرم در اخبار و گزارش‌های رسانه‌‌ای با تأکید بر پیشگیری از جرم

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جر‌م‌شناسی. دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشکده حقوق، دانشگاه تهران

چکیده

زمینه و هدف: بازنمایی رسانه‌ای جرم در جهت‌دهی افکار عمومی و تصمیم مقامات دستگاه عدالت کیفری نقش عمده‌ای ایفاء می‌کند. بزرگ‌نمایی اخبار جنایی و اغراق در میزان خطر جرائم و کلیشه‌سازی تصویر بزهکاران و بزه‌دیدگان، کم ‌‌اهمیت جلوه ‌دادن بعضی از جرائم، تأکید بر بازنمایی جرائم خاص، بیانگر بازنمایی غیر واقعی رخداد جنایی در اخبار رسانه‌ای است. در این راستا پژوهش حاضر با تشریح تأثیر بازنمایی جرم بر نظام عدالت کیفری درصدد ارائه نگاه واقع‌بینانه‌تر از رخداد جنایی به نسبت بازنمایی رسانه‌ای آن است.
روش‌شناسی: روش بکار رفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و از میان روش‌های توصیفی از روش تحلیل محتوا استفاده شد. به این منظور محتوای اخبار و گزارش‌های رسانه‌ای، تحلیل شدند.
یافته‌ها و نتایج: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، برساخت رسانه‌ای جرم، بیشتر با تحریف در نشر اخبار رسانه‌ای همراه است و این امر موجب می‌شود بر چهره دستگاه عدالت کیفری تأثیرات جبران‌ناشدنی، برجای بماند. از یک سو بزرگ‌نمایی حاصل از گزارش‌های رسانه‌ای، موجب شکل‌گیری هراس اخلاقی و عوام‌گرایی کیفری و یا نقض دادرسی عادلانه شود و از سوی دیگر کم ‌اهمیت جلوه دادن برخی از جرائم و قهرمان‌سازی و تطهیر بزهکاران موجب رهایی بزهکاران از چنگال عدالت کیفری می‌شود. همچنین گاهی بازنمایی خاص جرائم‌، موجب تقویت هنجارشکنی و آموزش جرم می‌شود. بنابراین کنترل و نظارت بر اخبار و گزارش‌های رسانه‌ای می‌تواند در پیشگیری از جرم بسیار مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effects of Crime Representation in News and Media Reports with Emphasis on Crime Prevention

نویسندگان [English]

  • Seyyed mahmoud Mirkhalili 1
  • Somayyeh Azizi 2
2 Master of Criminal Law and Criminology. Faculty of Law, University of Tehran
چکیده [English]

Background and aim: Media representation of crime plays a major role in orienting public opinion and decision of criminal justice authorities. Zooming in on criminal news and exaggerating crime rates and stereotyping the image of criminals and victims, downplaying some of the crimes, emphasizing the representation of specific crimes, reflects the unrealistic representation of crime in media news. In this regard, the present study seeks to provide a more realistic view of the criminal event than its media representation by describing the impact of crime representation on the criminal justice system.
Methodology: The method used in this study is descriptive-analytical and among the descriptive methods the content analysis method was used. To this end, news content and media reports were analyzed.
Findings and conclusion: The findings of this study show that the media fabrication of crime is mostly associated with distortions in media news dissemination, and this causes the irreparable effects on the face of the criminal justice system. The magnification of media reports, on the one hand, creates moral panic and criminal populism, or violates fair trial, and on the other hand, the downplaying of some crimes and heroism and the cleansing of criminals makes criminals free from criminal justice. Sometimes specific representations of crimes also reinforce normative and crime education. Therefore, monitoring and monitoring news and media reports can be very effective in crime prevention

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media Representation
  • Ethical Phobia
  • Criminal Populism
  • Fair Trial Violation
  • Crime Education
استیونس، دنیس جی. (1392). رسانه و عدالت کیفری. علیزاده، احمدرضا و نیکوکار، حمیدرضا، مترجمان. تهران: نشر علامت.
بارکر، کریس. (1391). مطالعات فرهنگی (نظریه و عملکرد). فرجی، مهدی و حمیدی، نفیسه، مترجم. چاپ دوم. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
پوریان، عزت‌الله. (1389). مطبوعات، جرائم اجتماعی و احساس امنیت و آگاهی. فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، (22)، صص 163-185.
جلالی، پریسا. (1388). آسیب‌شناسی تأثیر اخبار حوادث مطبوعات بر جرم‌خیزی جامعه. روزنامه کیهان، شماره 19513.
حیدری، فریبرز و انصاری، مهدی. (1393). بررسی آثار مثبت و منفی رسانه‌ای شدن پرونده‌های کیفری در جامعه. کنفرانس علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی.
خالقی، علی. (1393). نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ سوم. تهران: موسسه مطالعات حقوقی شهر دانش.
راجرز، تام. (193). به سوی ساختارهای تحلیلی ترس از جرم و ارتباط آن با گزارش‌دهی رسانه‌های نوشتاری. آسیایی، رویا، مترجم. فصلنامه پیشگیری از جرم، (31)، صص 145-166.
رستمی، ابوالفضل. (1392). بررسی آثار انعکاس اخبار جنایی در مطبوعات تهران بزرگ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته پیشگیری از جرم، دانشگاه علوم انتظامی امین.
رضایی، عبدالعلی، (1380). مطبوعات و فرهنگ عمومی. مجموعه مقالات فرهنگ و جامعه. تهران: آرون.
سلیمی، علی و داوری، محمد. (1391). جامعه‌شناسی کجروی. چاپ پنجم. قم، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سولیوان، او تام؛ هارتلی، جان؛ ساندرز، دانی و فیسک، جان. (1385). مفاهیم کلیدی ارتباطات. رئیس‌زاده، میرحسن، مترجم. چاپ اول. تهران: فصل نو.
شهرانی کرانی، نجمه و مهدوی‌پور، اعظم. (1392). تأثیر رسانه‌های جمعی در افزایش احساس ناامنی و ایجاد رویکردهای امنیتی. مطالعات رسانه‌ای، 8(4)، صص 23-38.
طلوعی، وحید. (1388). بررسی مناسبات نظری خرده فرهنگ و پیشگیری از وقوع جرم در: فرجیها، محمد و سروستانی، رحمت الله. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی پیشگیری از جرم با رویکرد جامعه­شناسی. تهران: معاونت اجتماعی نیروی انتظامی.
عاملی، سعیدرضا. (1392). روش‌های تحقیق در مطالعات فرهنگی و رسانه. چاپ اول. تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
فرجیها، محمد و مقدسی، محمدباقر. (1390). رویکرد عوام‌گرایی کیفری به جرائم جنسی، مطالعه تطبیقی. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 15(2)، ص 113-132.
فرجیها، محمد و مقدسی، محمدباقر. (1393). جلوه‌های عوام‌گرایی در سیاست کیفری موادمخدر. فصلنامه تحقیقات حقوق، (68)، صص 25-48.
فرجیها، محمد. (1387). جرم‌انگاری فرهنگ جوانی. مجموعه مقالات ارائه شده در همایش دولت، جوانان و حقوق عمومی. تهران: دانشگاه امام صادق.
فیروزبخت، مهرداد. (1380). ساخت اجتماعی جرم و خشونت رسانه‌ها به مثابه یک علت. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، (26)، صص 238-240.
قاسمی، محمد؛ محکی، علی‌اصغر؛ قصری، محمد و شاوردی، تهمینه. (1394). نظریه‌های ارتباطی و جرم‌شناسی: جرم‌زدایی یا جرم‌زایی. پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، (30)، صص 35-62.
کی‌نیا، مهدی. (1370). مبانی جرم‌شناسی. جلد دوم. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
مقدسی، محمدباقر و فرجیها، محمد. (۱۳۹۲). بسترهای ظهور عوام‌گرایی کیفری. مجله حقوق تطبیقی (نامه مفید سابق)، 1(2)، صص 107-128.
مقدسی، محمدباقر و فرجیها، محمد. (1392). ویژگی‌های سیاست‌های کیفری عوام‌گرا، مطالعه تطبیقی، مطالعات حقوق تطبیقی، 4(2)، صص 137-155.
مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1393). نظریه‌های رسانه، اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات همشهری.
میرمجیدی، سپیده؛ حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ فرجیها، محمد و امیدی، جلیل. (1395). تحلیل برساخت‌گرایانه فرایند جرم‌انگاری در ایران براساس نظریه واقعیت اجتماعی جرم. پژوهش حقوق کیفری، 4(14)، صص 145-172.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین و سیدزاده ثانی، سیدمهدی. (1391). رژیم بین­المللی هراس اخلاقی: نقش رسانه. مجله تحقیقات حقوقی، 8(8)، صص 137-176.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1383). سیاست جنایی. دوره دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1390). تقریرات درس سیاست جنایی و سیاست کیفری (عمل‌گرا – عوام‌گرا). دوره دکتری کیفری و جرم‌شناسی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1390). درآمدی بر سیاست کیفری عوام‌گرا. دیباچه ویراست سوم در لازرژ کریستن. درآمدی بر سیاست‌ جنایی. نجفی ابرندآبادی، علی حسین، مترجم. تهران: میزان.
واعظ‌زاده، ساجده؛ پورنظری، فرزاد؛ آمویی، محمدرضا و ایاسه، علی. (1393). بررسی میزان تأثیر مطالب جنایی منتشره در رسانه‌های جمعی بر احساس امنیت عمومی مردم. فصلنامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، 9(36)، صص 114-95.
وایت، راب و هینز، فیونا. (1392). جرم و جرم‌شناسی. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
 
Ferrell, Jeff; Haward, Keith & Young , Jock. (2008). Cultural Criminology. London, Sage publication.