تأثیر سبک فرزندپروری دینی در پیشگیری از بزهکاری اطفال و نوجوانان (مورد مطالعه: شهر قم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشگاه تهران

چکیده

زمینه و هدف: دوران کودکی، دوران شکل‌گیری شخصیت انسان است. از این رو خانواده، یعنی نخستین محیط اجتماعی که کودک با آن رو به رو می‌شود، اولین و مهم‌ترین نقش را در تربیت او بر عهده دارد. یک خانواده سالم می‌تواند از طریق مداخله در فرآیند رشد کودکان و بهبود بخشیدن شرایط زندگی آنان، موجب کاهش عوامل جرم‌زا و در نتیجه پیشگیری از بزهکاری شود. دین مبین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین الهی، دربردارنده اصول و روش‌های غنی فرزندپروری است که رعایت آنها در ابعاد رشدی، جامعه‌پذیری و کنترلی، ضامن سعادت و خوشبختی فرزندان خواهد بود و ترک آنها، موجب گرایش اطفال و نوجوانان به سوی بزهکاری و در معرض خطر انحراف قرار گرفتن آنها خواهد شد.
روش: در این پژوهش، در بخش نظری با استفاده از منابع دینی، مهم‌ترین شاخص‌های فرزند‌پروری دینی استخراج شد. در بخش میدانی، با متغیرهای حاصل از مبانی نظری و به روش پیمایشی، فرضیه‌های پژوهش آزمون شد.
یافتهها: نتایج این پژوهش حاکی از آن است که رعایت اصول و شاخص‌های سبک فرزند‌پروری دینی در بین اطفال بزهکار و غیر بزهکار از تفاوت معناداری برخوردار است. همچنین فرزندپروری دارای 3 حوزه اساسی رشدی، جامعه پذیری و کنترلی است و در هر یک از این حوزه ها، چندین متغیر تأثیرگذار، از آیات و روایات استخراج شده است.
نتایج: برنامه‌های یادشده در زمینه آگاهی‌بخشی خانواده‌ها درباره دیدگاه دین نسبت به تربیت و اصلاح شیوه‌های نادرست فرزندپروری هستند تا بدین وسیله دستورات و سفارش‌های دین در متن زندگی مردم اعمال شود. همچنین در زمینه پیشگیری از جرم، می‌توان با شناسایی کودکان در معرض خطر، برنامه‌های پیشگیرانه را بر مبنای معارف دینی طراحی و در جامعه اجرا کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Religious Parenting Style in Preventing Juvenile Delinquency (Case study: Qom)

نویسندگان [English]

  • Mahmood Mahdavi 1
  • Marzie sadat Modarres 2
1 Assistant Professor of Criminal Law and Criminology. University of Tehran
2 Master of Criminal Law and Criminology. University of Tehran
چکیده [English]

Background and Aim: Childhood is the period of human personality formation. Therefore, the family which is the first social environment that the child faces, plays the first and most important role in his upbringing. A healthy family can reduce crime and thus prevent delinquency by intervening in the development of children and improving their living conditions. The religion of Islam, as the most complete divine religion, contains rich principles and methods of parenting, the observance of which in the dimensions of development, sociability and control, will guarantee the well-being of children, and leaving them will lead children and adolescents to delinquency and danger.
Method: In this study, in the theoretical part, using religious sources, the most important indicators of religious parenting were extracted. In the field section, research hypotheses were tested with variables derived from theoretical foundations via survey method.
Results: The results of this study indicate that the observance of the principles and indicators of religious parenting style has a significant difference between delinquent and non-delinquent children. Also, parenting has three basic areas of development, socialization and control, and in each of these areas, several influential variables have been extracted from verses and hadiths.
Conclusion: The mentioned programs are in the field of informing the families about the view of religion towards the upbringing and correcting the incorrect methods of parenting in order to apply the orders and recommendations of religion in the context of people's lives. Also in the field of crime prevention, by identifying children at risk, prevention programs can be designed based on religious teachings and implemented in society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • juvenile delinquency
  • parenting
  • religious parenting
  • developmental prevention
  • child rights in Islam
قرآن کریم.
نهج البلاغه. (1387). محمد دشتی، مترجم ویراست دوم. چاپ دوم. تهران: انتشارات اسوه.
اکبری، محمود. (1388). مذهب‌گرایی و مذهب‌گریزی جوانان. قم: فتیان.
بی‌ریا، ناصر. (1385). روان‌شناسی رشد. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سمت.
حسینی‌زاده، سیدعلی. (1380). سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، جلد اول: تربیت فرزند. چاپ هشتم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسینی‌زاده، سیدعلی؛ داوودی، محمد. (1389). سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، جلد دوم: تربیت دینی. زیر نظر علیرضا اعرافی. چاپ ششم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
زارع شاه‌آبادی، اکبر؛  اسدنژاد، فرزانه و تیموری، فاطمه. (1399). مقایسه نقش خانواده و مدرسه در جامعه‌پذیری دینی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه فیروزآباد. فصلنامه علمی تربیت اسلامی، 15(32)، صص 116-93.
سالاری‌فر، محمدرضا. (1389). خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی. تهران: انتشارات سمت.
سلیمی، علی و داوری، محمد. (1391). جامعه‌شناسی کجروی. ویرایش دوم. چاپ پنجم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شکوهی یکتا، محسن. (1385). مطالعه تطبیقی سبک‌های فرزندپروری. دوفصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی، 2(3).
فرمهینی فراهانی، محسن. (1398). نقش تربیت در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی (با تأکید بر اهداف، اصول، روش‌ها وشیوه‌های تربیت اسلامی). مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی، 2(1)، صص 61-88.
فقیهی، علی نقی و آرامش روان. (1389). مشکلات، مشاوره و درمانگری با نگرش اسلامی. چاپ هفتم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قائمی‌مقدم، محمدرضا. (1388). روش‌های آسیب‌زا در تربیت از منظر اسلامی. چاپ چهارم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قمی، صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (1413). من لایحضره الفقیه. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
مجلسی، محمدباقر. (1410). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الطبع و النشر.
محمدی، شهرام؛ بیژنی میرزا، طیبه و حاتمی، مهدی. (1397). نقش خانواده، مدرسه و رسانه در پیشگیری از وقوع جرم با تأکید بر معیارهای بین‌المللی حاکم بر تعهد دولت‌ها در آموزش افراد. تدریس‌پژوهی، 6(4)، صص 238-258.
معظمی، شهلا. (1388). بزهکاری کودکان و نوجوانان. تهران: نشر دادگستر.
معین، محمد. (1386). فرهنگ معین (یک جلدی). چاپ دوم. تهران: زرین.
مکتوبیان بهارانچی، آسیه؛ کلانتر کوشه، سید محمد و خوانین زاده، محمدحسین. (1394). ساخت و هنجاریابی پرسشنامه فرزندپروری در نگرش اسلامی. فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 23(27).
مهدوی، محمود. (1391). پیشگیری از جرم (پیشگیری رشدمدار). چاپ دوم. تهران: انتشارات سمت.
دوره 3، شماره 1
فروردین 1399
صفحه 13-40
  • تاریخ دریافت: 29 بهمن 1398
  • تاریخ بازنگری: 15 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 29 اسفند 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 01 فروردین 1399