تحلیل جرم‌شناختی تخریب جنگل و تصرف منابع‌ طبیعی با رویکرد پیشگیرانه (مورد مطالعه:‌ استان کهگیلویه‌ و بویراحمد)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشگاه تهران. ایران

2 دانشگاه تهران

چکیده

زمینه و هدف: تجاوز به منابع طبیعی مفهومی عام است که همه ساله خسارات جبران‌ناپذیری را به دنبال دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مهم‌ترین علل و عوامل وقوع جرائم علیه جنگل و تصرف عدوانی منابع طبیعی و تغییر کاربری آنها در استان کهگیلویه‌ و بویراحمد و نحوه جرم‌انگاری تخریب جنگل و تصرف منابع طبیعی در قوانین جزایی ایران انجام شد.
روش: منابع لازم برای انجام پژوهش حاضر، با رجوع به منابع کتابخانه‌ای و مصاحبه با کارشناسان منابع طبیعی و قضات دادگستری گردآوری شد. اطلاعات مورد نیاز به صورت فیش‌برداری از کتاب‌ها، نشریات تخصصی، نمایه نشریات و مقالات علمی - تخصصی گرد‌آوری شد. مصاحبه با کارشناسان، ماموران یگان حفاظت و کارشناسان حقوقی اداره ‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویر احمد و قضات دادگاه بدوی و تجدیدنظر، وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری استان از دیگر ارکان جمع‌آوری اطلاعات پژوهش بودند.
یافتهها: به نظر می‌رسد فقر فرهنگی و اقتصادی، پایین بودن میزان مجازات مجرمان، افزایش جمعیت، کمبود اراضی کشاورزی، ضعف مدیریتی و نبود نیروهای متخصص و متعهد در ادارات منابع طبیعی و همچنین تناسب نداشتن امکانات و بودجه ادارات منابع ‌طبیعی در برابر وسعت منابع ‌طبیعی، از مهم‌ترین عوامل دامن زننده به تخریب منابع طبیعی در استان هستند که برای جلوگیری از این تخریب و تصرف باید این علل و عوامل مرتفع شوند.
نتایج: اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در خصوص اهمیت جنگل‌ها و منابع طبیعی، به‌روز و یکپارچه کردن قوانین مرتبط با حوزه منابع طبیعی و جنگل، افزایش میزان مجازات‌ این جرائم، خارج شدن مدیریت ادارات منابع طبیعی از جهاد کشاورزی و مستقل شدن آن به لحاظ ساختار اداری و نظارت بیشتر بر عملکرد دولت، از جمله نتایج به‌دست آمده در پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Criminological Analysis of Deforestation and Seizure of Natural Resources with a Preventive approach (Case study: Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province)

نویسندگان [English]

  • Firooz Mahmoodi Janaki 1
  • Rahim Askari kamehri 2
1 Associate Professor of Criminal Law and Criminology. University of Tehran.
2 tehran university
چکیده [English]

Background and Aim: Violation of natural resources is a general concept that leads to irreparable damage every year. The aim of this study was to identify the most important causes and factors of crimes against forest and aggressive seizure of natural resources and change their use in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad provinces and how to criminalize deforestation and seizure of natural resources in Iranian criminal law.
Method: The necessary resources for the present study were collected by referring to library resources and interviewing natural resources experts and judges of the judiciary. The required information was collected in the form of files from books, specialized journals, indexes of journals and scientific-specialized articles. Interviews with experts, officers of the Conservation Unit and legal experts of the General Department of Natural Resources and Watershed Management of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Provinces and judges of the Court of First Instance and Appeal, lawyers and official experts of the province were among the other elements of data collection.
Results: It seems that cultural and economic poverty, low punishment of criminals, population growth, lack of agricultural land, poor management and lack of specialized and committed forces in natural resources departments, as well as inadequate facilities and budget of natural resources departments against the extent of natural resources , are among the most important factors contributing to the destruction of natural resources in the province, which must be eliminated to prevent this destruction and occupation.
Conclusion: Informing and cultivating information about the importance of forests and natural resources, updating and integrating laws related to natural resources and forests, increasing the punishment for these crimes, removing the management of natural resources departments from agricultural jihad and making it independent in terms of administrative structure and further monitoring of government performance is one of the results of the present study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • natural resources
  • forest
  • destruction
  • occupation
  • law
  • crime
احمدی سفیددشتی، سجاد و جعفری، اقدس. (1392). تصرف عدوانی اراضی منابع طبیعی. اولین همایش سراسری محیط زیست، انرژی و پدافند زیستی.
انصاری، ناصر وسید اخلاقی شال، سیدجلال. (1386). نقش عوامل قانونی و تشکیلاتی، مدیریت منابع و گروه‌های اجتماعی در تخریب منابع طبیعی تجدیدپذیر. مجله علمی پژوهشی مرتع، 1(4).
ایمانی خوش‌خو، محمدحسین و آروند، پونه. (1394). تحلیلی بر اثرات طبیعت‌گردی بر شاخص بیکاری در راستای توسعه انسانی (مطالعه موردی: تالش). دومین کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش‌ها با محوریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری.
پروانه، بهروز و نورالهی، داریوش. (1391). بررسی مناطق مستعد تخریب جنگل‌های زاگرس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS). نخستین همایش ملی حقوق محیط زیست و منابع طبیعی زاگرس.
توحیدی، مجید و یزدیان، فرشاد. (1394). ارزیابی اثرات طرح ساماندهی خروج دام از جنگل بر جنگل‌نشینان (مطالعه موردی: جنگل عباس آباد). فصلنامه علمی اکوسیستم‌های طبیعی ایران، 3(4).
جبار زارع، افسانه و طبرسا، نقی. (1394). نقش و جایگاه منابع طبیعی و انفال در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. اولین کنگره بین‌المللی زمین، فضا و انرژی پاک.
جزیره‌ای، محمدحسین. (1393). نگهداشت جنگل. چاپ چهارم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جلیلوند، حامد. (1391). بررسی پیامدهای اجتماعی و محیط زیستی قوانین در حفاظت از جنگل‌های زاگرس مرکزی (مطالعه موردی: زغال‌گیری در روستای چاهگاه استان چهارمحال و بختیاری). نخستین همایش ملی حقوق محیط زیست و منابع طبیعی زاگرس.
جوهری، اکبر و زارعی، فرزاد. (1393). نقش دادستان در حمایت از اراضی ملی از دیدگاه حقوق بین‌الملل محیط زیست. دومین همایش ملی برنامه‌ریزی، حفاظت و حمایت از محیط زیست و توسعه پایدار.
حبیب‌زاده، محمدجعفر و کوهی‌اصفهانی، کاظم. (1391). بررسی و تحلیل ارکان جرم تصرف عدوانی در حقوق ایران. فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، شماره 4.
حجازی، سید اسداله و مهاجری، الناز. (1391). بررسی قوانین زیست‌محیطی ذخایر منابع طبیعی (جنگل‌ها و مراتع)، مجموعه مقالات سومین همایش ملی مقابله با بیابان‌زایی و توسعه پایدار تالاب‌های کویری ایران. اراک.
داوری، محمد. (1391). چالش‌های قانونی، قضایی و اجرایی پیشگیری از جرائم علیه منابع طبیعی. نخستین همایش ملی حقوق محیط زیست و منابع طبیعی زاگرس.
رنجبر، فرهاد و فیضی‌زاده، بختیار. (1395). بررسی روند توسعه معدن مس سونگون و اثر آن در کاهش جنگل‌های ارسباران با استفاده از سنجش از دور و GIS. نخستین کنگره بین‌المللی کاربرد علوم نوین در مطالعات جغرافیایی ایران.
سرشاد، محسن ومقیمیان، ریحانه. (1395). بررسی رابطه فقر اقتصادی و اجتماعی جوامع بهره‌بردار از اکوسیستم‌های مرتعی با تخریب‌یافتگی مراتع، مطالعه موردی منطقه خضر و سیور سمیرم. سومین کنفرانس بین‌المللی علوم و مهندسی.
سلاح‌ورزی، معصومه و نصیریان، علی احمد. (1393). بررسی ابعاد حقوقی زغال‌گیری در شهرستان پلدختر، نخستین همایش ملی حقوق محیط زیست و منابع طبیعی زاگرس.
شبیری، سید امیررضا. (1392). ارزیابی طرح‌های جنگل‌کاری و غنی‌سازی در منطقه بویراحمد مرکزی: مطالعه موردی سامان عرفی تولگهی. دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج.
شمس، احمد. (1386). نظام حقوقی اراضی ملی شده، چاپ سوم. تهران: نشر دادگستر.
عباسی، روح اله. (1395). بررسی عوامل تأثیرگذار در گسترش تصرف غیر قانونی اراضی ملی. دومین همایش ملی پدافند غیر عامل در بخش‌های کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست با رویکرد توسعه پایدار.
عمرانی، بهنام. (1394). توسعه پایدار کشاورزی در راستای حفاظت از منابع طبیعی. نخستین کنفرانس ملی توسعه کشاورزی و زمین سالم. سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی.
فیضی‌زاد، فرزین. (1395). منابع طبیعی میراثی برای آیندگان. دومین کنگره سراسری در مسیر توسعه علوم کشاورزی و منابع طبیعی.
کناری، عبدالله. (1391). بررسی قوانین مجازات اسلامی در خصوص تخریب منابع طبیعی. نخستین همایش ملی حقوق محیط زیست و منابع طبیعی زاگرس. خرم آباد، اداره‌ کل مدیریت بحران استانداری لرستان.
گرجی‌فرد، حمیدرضا.(1395). جرم‌شناسی سبز، چاپ اول. تهران: نشر میزان.
محمدی، جهانگرد. (1392). جرم‌شناسی زیست‌محیطی. چاپ اول. تهران: انتشارات پلک.
مصدق، احمد. (1391). توسعه پایدار و احیای جنگل‌های ایران و جهان، چاپ اول. تهران: انتشارات علم کشاورزی ایران.
وایت، راب. (1394). جرائم زیست‌محیطی فراملی به سوی جرم‌شناسی جهان سوم. حمیدرضا دانش‌ناری، مترجم. چاپ اول. تهران: پلیس بین‌الملل ناجا.
هاشمی، سیدمحمد و نظریان، مهدی. (1394). راهکارهای حفاظت از محیط زیست در طراحی و اجرای پروژه‌های راه‌سازی. اولین همایش ملی توسعه پایدار در راه‌سازی با رویکرد حفظ محیط زیست.
یوسفی، مسعود و رحیمیان، جواد. (1392). سیمای جنگل‌های استان کهگیلویه‌ و بویراحمد. چاپ اول. تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی هنری رایحه هنر پارس.