تاثیر حس مکان، فرم و طراحی محیط در امنیت مجتمع‌های تجاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی. تهران. ایران

2 کارشناس ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. تهران. ایران

3 کارشناس ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه. تهران. ایران

چکیده

زمینه و هدف: انسان غالبا فعالانه با فضا برخورد کرده است و همواره با آن در دادوستد اطلاعات است. فرد پس از قرارگیری در یک مکان و دریافت اطلاعات و نمادها توسط حواس خود، با توجه به سرعت رابطه‌یابی بین این عناصر، قادر خواهد بود که به بخشی از محیط پاسخ فعال داده و توجه خود را به سمت آنها معطوف کند. «حس مکان»، توانمندی فضا یا مکان در ایجاد حسی خاص نسبت به کلیت مکان است. با توجه به حس مکان در فضا و فرم و طراحی محیطی در مناطق تجاری که سبب دسترسی آسان و افزایش امنیت در این فضاهاست، پژوهش حاضر در صدد بررسی این موضوع است که شاخص‌های طراحی محیطی در امنیت مجتمع‌های تجاری تا چه‌اندازه می‌تواند تاثیر داشته باشد.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی است. روش جمع‌آوری داده‌ها پیمایشی است و برای تعیین حجم نمونه از فرمول مورگان استفاده شد و 278 پرسش‌نامه در سطح مجتمع تجاری شهر توزیع شد. برای تعیین پایایی ابزار پژوهش، ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون کولموگروف - اسمیرنوف و تی تک نمونه‌ای و خی دو استفاده شد.
یافتهها و نتایج: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که طراحی و بکارگیری درست فضا، از فرصت‌های مجرمانه که معلول طراحی‌های نامناسب فضا هستند می‌کاهد و با درنظر گرفتن احساس امنیت که یکی از نیازهای روحی انسان و مهمترین شاخص کیفیت فضاست، سبب ایجاد فضایی مثبت برای ارتقای کیفیت زندگی و بهبود بخشیدن به آن و خلق حس مکان می‌شود. همچنین با وزن هر مولفه و رتبه‌بندی آنها این نتایج به دست آمد که مولفه حس مکان در جایگاه مطلوب‌تری نسبت به مولفه طراحی قرار دارد که این موضوع افزایش سطح امنیت فضای تجاری را به همراه دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Sense of Place, Form and Design of the Environment on the Security of Commercial Complexes

نویسندگان [English]

  • Mohsen kameli 1
  • samareh bighdeli 2
  • behnam kiaii 3
1 Assistant Professor of Architecture, Tarbiat Dabir Shahid Rajaei University. Tehran.
2 Master of Architecture, Islamic Azad University, South Tehran Branch. Tehran.
3 Master of Architecture, Islamic Azad University, Saveh Branch. Tehran.
چکیده [English]

Background and Aim: Man has often actively dealt with space and is always in the business of information. After being in a place and receiving information and symbols by their senses, due to the speed of communication between these elements, the person will be able to actively respond to a part of the environment and turn his attention to them. "Sense of place" is the ability of space or place to create a specific sense of the whole place. Considering the sense of place in space and form and environmental design in commercial areas that cause easy access and increase security in these spaces, the present study seeks to investigate the extent to which environmental design indicators can affect the security of commercial complexes.
Method: The present study is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. The data collection method is survey and Morgan formula was used to determine the sample size and 278 questionnaires were distributed in the commercial complex of the city. Cronbach's alpha coefficient was calculated to determine the reliability of the research instrument. Kolmogorov-Smirnov test, one-sample t-test and chi-square were used to analyze the data.
Results and conclusion: The results show that the proper design and use of space reduces the criminal opportunities that result from improper space design and considering the sense of security that is one of the human spiritual needs and the most important indicator of space quality creates a positive atmosphere for quality improvement. Live and improve it and create a sense of place. Also, with the weight of each component and their ranking, it was obtained that the sense of place component is in a more favorable position than the design component, which increases the level of security of the commercial space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sense of place
  • form
  • environmental design
  • security
  • commercial complex
اشنایدر، ریچارد؛ و کیچن، تد. (1387) برنامه‌ریزی شهری برای پیشگیری از جرم. فرزان سجودی، مترجم. تهران: نشر میزان.
امیدوار، احمد. (1379). امنیت ملی، ابعاد نظری و راهبردهای عملی. تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ناجا.
پیرنیا، محمدکریم. (1387). معماری ایرانی. به کوشش غلامحسین معماریان. تهران: انتشارات سروش دانش.
جوان فروزنده، علی و مطلبی، قاسم. (1390). مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل‌دهنده آن. هویت شهر، 5(8)، صص 27-37.
چایلد، باری گود. (1379). طراحی مسکن، فرم شهر و توسعه پایدار. ایرج اسدی، مترجم. فصلنامه مدیریت شهری، شماره 4، صص 50-59.
دانشپور، عبدالهادی و چرخچیان، مریم. (1386). فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی. مجله باغ نظر، 4(7)، صص 19-28.
رجبی‌پور، محمود. (1384). درآمدی بر عوامل موثر بر احساس امنیت، کنکاشی بر جنبه‌های مختلف. امنیت عمومی و پلیس (مجموعه مقالات). تهران: معاونت پژوهش دانشگاه علوم انتظامی امین.
شکوهی، حسین. (1375). جغرافیای جنایت شاخه جدید در دانش جغرافیا. نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 121، صص 45-52.
فروم، اریک. (1390). جامعه سالم. اکبر تبریزی، مترجم. تهران: نشر بهجت.
قورچی بیگی، محمد. (1388). نقش راهبردهای نظریه CPTED در کاهش هزینه‌های جرم در فضاهای عمومی شهری. فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، 5(15)، صص 81-114.
کاملی، محسن؛ عظمتی، حمیدرضا. (1400) بررسی میزان ارتباط حس تعلق به مکان و سطح امنیت اجتماعی شهروندان -مطالعه موردی: شهر قم. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۱(۶۱)، صص 258-241.
کلانتری، محسن. (1380). بررسی جغرافیای جرم و جنایت در مناطق شهر تهران. رساله دکتری دانشگاه تهران. دانشگاه تهران.
محمودی جانکی، فیروز و قورچی بیگی، مجید. (1388). نقش طراحی محیطی در پیشگیری از جرم. حقوق، 39(2)، صص 345-367.
 
Brown, B. B. and D. L. Bentley. (2011). Residential burglar’s judge risk: the role of territoriality. Journal of Environmental Psychology, 13(1), pp 51-61.
Carmona, M. and T. Heath and O. Taner and S. Tiesdell. (2003). Public Places, Urban Spaces. Oxford: Architectural Press.
Crowe, T. (2000), Crime Prevention Through Environmental Design: Applications of Architectural Design and Space Management Concepts, 2nd ed.
Cozens, P., & Love, T. (2015), A Review and Current Status of Crime Prevention through Design (CPTED), Journal of Planning Literature, Vol.30 No.4, pp. 393- 412.
Ekblom, P. (2011), Deconstructing CPTED and Reconstructing It for Practice, Knowledge Management and Research. European Journal on Criminal Policy and Research, 17(1), pp. 7-28.
Scannell, L & Gifford, R. (2011). Defining place attachment: A tripartite organizing framework. Journal of Environmental Psychology, 51(2101), pp 0-01.