پیشگیری از جرم با تکیه بر فرهنگ عامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشگاه کاشان. ایران

2 کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشگاه کاشان. ایران

چکیده

زمینه و هدف: ضرب‌المثل‌ها به عنوان بخشی از فرهنگ عامه، دربردارندۀ نصایح و دستورات اخلاقی و منشأ تغییر و تحول در ادبیات و علوم اخلاقی ملت‌ها هستند و می‌توانند در پیشگیری از جرم تأثیر بسزایی داشته باشند. این پژوهش در راستای این پرسش که نظریه‌های جرم‌شناسی پیشگیری در ضرب‌المثل‌های فارسی کدام‌اند و با هدف بازشناسی نظریه‌های جرم‌‌شناسی پیشگیری در آنها انجام شد.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است که با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوا و با تکنیک کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل 99621 هزار ضرب‌المثل است که در دورۀ دوجلدی فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی گردآوری شده است. با استفاده از شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند، ضرب‌المثل‌ها انتخاب و پس از کدگذاری داده‌ها، حدود 991 ضرب‌المثل با مفهوم جرم‌شناسی پیشگیری گزینش شدند. در مرحلۀ کدگذاری باز ضرب‌المثل‌ها، یعنی خردکردن، مقایسه‌کردن و مقوله‌‌پردازی داده‌ها، به کشف خصوصیات و ابعاد مقولات و مفهوم‌سازی آنها با استفاده از روش استقرا پرداخته شد و سپس مقایسۀ مستمر کدهای باز و جمع موارد مشابه، ذیل یک مقوله در مرحلۀ کدگذاری محوری انجام شد.
یافتهها و نتایج: بررسی کامل‌ترین فرهنگ ضرب‌المثل‌های فارسی مشتمل بر 99621 ضرب‌المثل، نشان داد حدود 991 مورد منطبق با نظریه‌های جرم‌شناسی پیشگیری هستند. به گونه‌ای که هر دو شاخۀ پیشگیری غیرکیفری یعنی پیشگیری وضعی و پیشگیری اجتماعی در ضرب‌المثل‌ها به خوبی نمایان است. در نتیجه می‌توان گفت سه مؤلفۀ هسته‌ای فرد، جامعه و خانواده خلاصۀ مضامین ضرب‌المثل‌های مرتبط با نظریه‌های پیشگیری از جرم را تشکیل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Crime Prevention Based on Popular Culture

نویسندگان [English]

  • saeed ghomashi 1
  • elahe arabshahi kashi 2
1 Associate Professor and Faculty Member, Department of Law, Faculty of Humanities, Kashan University
2 Graduated from Kashan University with a master's degree in criminal law and criminology
چکیده [English]

Background and Aim: As a part of popular culture, proverbs contain moral advice and instructions and are the source of change in the literature and moral sciences of nations and can be very effective in crime prevention. This research was conducted in line with the question of what are the theories of prevention criminology in Persian proverbs and with the aim of recognizing the criminological theories of prevention in them.
Method: The present research is applied in terms of purpose, which was done with a qualitative approach and content analysis method via using open, axial and selective coding techniques.
Results and conclusion: A study of the most complete culture of Persian proverbs, including 99621 proverbs, showed that about 991 cases are consistent with the criminological theories of prevention. In such a way that both branches of non-criminal prevention, namely situational prevention and social prevention, are clearly visible in the proverbs. As a result, it can be said that the three core components of the individual, society and the family form the summary of the themes of the proverbs related to crime prevention theories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • crime prevention
  • society
  • crime
  • proverb
ابراهیمی، شهرام. (1391). جرم شناسی پیشگیری. جلد اول. چاپ دوم. تهران: نشر میزان.
احمدی، حبیب و شاحسنی، عبدالله. (1396). بررسی نقش پایبندی به دین در پیشگیری از رفتار­های پرخطر در میان جوانان 18-30 سالۀ شهرستان­های استهبان و فسا. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 11(1)، صص 1-34.
اخشابی، فرزاد. (1394). تعامل پلیس با مشارکت مردمی در پیشگیری از جرم. دومین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در مدیریت و مهندسی صنایع (سازمان­ها و مراکز غیر­دولتی).  دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
اشتراوس، لئو. (1391). فلسفۀ سیاسی چیست؟. فرهنگ رجایی، مترجم. چاپ چهارم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
امیرصادقی، نصیرالدین. (1370). طب و بهداشت از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام. چاپ پنجم. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی معراجی.
آدابی، حمیدرضا. (1393). جامعه شناسی جنائی. چاپ اول. تهران: مجد.
باقری، بهادر؛ امینی، سادینا. (1394). حکومت و سیاست در آیینۀ ضرب­المثل­های فارسی. جامعه­پژوهی فرهنگی، 6(1)، صص 25-43.
پورزندی، غزاله؛ پورزندی، سمیرا. (1395). پیشگیری از جرم در اسلام. دومین کنگرۀ بین­المللی فرهنگ و اندیشۀ دینی. موسسۀ سفیران فرهنگی مبین.
تانسی، استیون دی. (1381). مقدمات سیاست. هرمز همایون­پور، مترجم. چاپ اول. تهران: نی.
تقی‌پور، علیرضا. (1393). پیشگیری غیرکیفری از جرم در نهج­البلاغه. پژوهشنامۀ نهج­البلاغه، 2(5)، صص 125-140.
توسلی، محمدحسن و صادقی، محمدامین. (1394). آموزه­های اسلامی پیشگیری از جرم. بصیرت و تربیت اسلامی، 12(32)، صص 42-73.
جوادی آملی، عبدالله. (1392). مفاتیح­الحیات. چاپ صد و چهل و سه. قم: اسراء.
خسروشاهی، قدرت الله؛ نمامیان، پیمان و شکربیگی، علیرضا. (1390). پیشگیری از جرم در پرتو آموزه­های دینی. نشریۀ مهندسی فرهنگی، 6(57 و 58)، صص 8-23.
دانش، تاج زمان. (1372). مجرم کیست، جرم­شناسی چیست. چاپ چهارم. تهران: کیهان.
ذوالفقاری، ابوالفضل؛ مشکینی، قاسم و صالحی، مجید. (1396). مهمترین کارکردهای اجتماعی دین و شاخص­سازی آنها (در بین دانشجویان دانشگاه تهران و شاهد). اسلام و علوم اجتماعی، 9(17)، صص 91-109.
ذوالفقاری، حسن. (1388). فرهنگ بزرگ ضرب­المثل­های فارسی: مثل­های فارسی اقوام ایرانی و کشورهای فارسی زبان (دورۀ دو جلدی). تهران: انتشارات معین.
ربانی تبار، زهرا. (1394). راهکارهای پیشگیری از گناهان اجتماعی از منظر قرآن. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه معارف اسلامی.
رجب‌زاده، احمد و کوثری، مسعود. (1381). آنومی سیاسی در اندیشۀ دورکیم. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 19(1)، صص 31-45.
رشادتی، جعفر. (1390). پیشگیری از جرم در قرآن کریم. چاپ اول. تهران: پیام راشده.
رنجبر، محمود و ستوده، هدایت‌الله. (1397). مردم­شناسی با تکیه بر فرهنگ مردم ایران. چاپ دهم. تهران: ندای آریانا.
ریدوت، رونالد؛ ویتینگ، کلیفورد. (1375). ضرب­المثل­های انگلیسی به فارسی. مسعود میرزایی و حمیدرضا بلوچ، مترجمان. تهران: پارسا.
ساریخانی، عادل. (1395). سبک­های تربیتی و پیشگیری از جرم. حقوق جزا و سیاست جنایی، 1(2)، صص 207-224.
ساریخانی، عادل و سلطانی بهلولی، مریم. (1395). نقش قوۀ مجریه در پیشگیری اجتماعی از جرم. مجلۀ حقوقی دادگستری، 80(94)، صص 147-160.
ستوده، هدایت‌الله. (1396). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات). چاپ بیست و ششم. تهران: آوای نور.
شکورزادۀ بلوری، ابراهیم. (1387). دوازده هزار مثل فارسی و سی هزار معادل آنها. مشهد: آستان قدس رضوی.
صلاحی، جاوید. (1389). بزهکاری اطفال و نوجوانان. چاپ هشتم. تهران: میزان.
عابدی میانجی، محمد. (1388). وظایف دولت در پیشگیری از جرم (در جامعۀ اسلامی). چاپ اول. قم: نورالسجاد.
عالم، عبدالرحمن. (1388). بنیادهای علم سیاست. چاپ بیستم. تهران: نی.
علیوردی‌نیا، اکبر و یونسی، عرفان. (1393). تأثیر میزان خودکنترلی بر ارتکاب جرم در میان دانشجویان. راهبرد فرهنگ، 7(26)، صص 93-118.
غفاری، غلامرضا و نیازی، محسن. (1386). جامعه­شناسی مشارکت. چاپ اول. تهران: نزدیک.
فاطمی، جمیله. (1390). بررسی و تحلیل منطقی لغزش­های فکری خرد عامه در ضرب­المثل­های فارسی. کهن­نامۀ ادب پارسی، 2(1)، صص 87-99.
فولادی، غلامحسن. (1375). یکصد و پنجاه ضرب­المثل به سه زبان فارسی عربی انگلیسی. تهران: جمال.
قماشی، سعید و رضوانی‌زاد، طیبه. (1396). مقالۀ پیشگیری از جرم در پرتو به­زمامداری. منتشر شده در حج اندیشه (هم­افزایی فقه و حقوق در تحقق عدالت و تعالی انسان). تألیف جمعی از نویسندگان به کوشش نعمت الله الفت. چاپ اول. قم: دانشگاه مفید.
گسن، موریس. (1387). اصول جرم­شناسی. میر روح الله صدیق، مترجم. چاپ دوم. تهران: دادگستر.
محسنی، فرید. (1394). جرم­شناسی. چاپ اول. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
مطهری‌خواه، ذبیح. (1394). کارکرد فردی و اجتماعی دین از دیدگاه ابن­سینا. فلسفۀ دین، 12(4)، صص 795-830.
معظمی، شهلا. (1391). بزهکاری کودکان و نوجوانان. چاپ هفتم. تهران: دادگستر.
مهدوی، محمود. (1390). پیشگیری از جرم (پیشگیری رشدمدار). چاپ اول. تهران: سمت.
میرحسینی، زهرا. (1395). پدیدار­شناسی زمینه­های ارتکاب جرم در زنان. پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی، 2(8)، صص 113-147.
نوروزی، نادر و نصیری سقرلو، اقلیمه. (1394). نقش سبک زندگی در پیشگیری از جرم. چاپ اول. تهران: مجد.
نیازی، محسن و نظری، حامد. (1397). تحلیل داده­های کیفی با استفاده از نرم­افزار مکس کیودا. چاپ اول. تهران: آرون.
هزارجریبی، جعفر؛ صفری شالی، رضا. (1389). بررسی عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم (مطالعۀ موردی زندانیان استان مرکزی). علوم اجتماعی، 16(46)، صص 41-74.
هیوود، اندرو. (1391). مفاهیم کلیدی در علم سیاست. حسن سعید کلاهی و عباس کاروان، مترجمان. چاپ دوم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
Zhou, Q. (2010). On the Role of Proverbs in the Composition of Family Instruction-Taking Double Morals Hall Instruction as an Example. Asian Social Science, 6(5), pp 96-106.