ارزیابی سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران در پیشگیری کیفری از جرائم مواد مخدر با تاکید بر مجازات اعدام

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. آذربایجان شرقی. ایران

2 دانش آموخته دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، مدرس دانشگاه.

چکیده

زمینه و هدف: سیاست قانونگذار ایران برای پیشگیری از جرائم مواد مخدر همواره مبتنی بر پیشگیری کیفری و سرکوب‌گرانه بوده است به نحوی که در تعیین مجازات‌ها به میزان قبح اجتماعی عمل، شخصیت مرتکب، کرامت انسانی، نوع جرم و موازین حقوق بشری که از معیارهای متناسب‌سازی مجازات است، توجه نشده است؛ ضمن این‌که مجازات‌ اعدام در عمل موجب پیشگیری از جرائم مواد مخدر نشده است. بنابراین پژوهش حاضر به منظور ارزیابی سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران در پیشگیری کیفری از جرائم مواد مخدر با تاکید بر مجازات اعدام انجام شد.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع پژوهش، توصیفی - تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، مطالب آن جمع‌آوری شدند.
یافته‌ها و نتایج: پژوهش حاضر با نگاهی انتقادی به سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران و سایر کشورها، به این نتیجه رسید که سیاست پیشگیرانه کیفری مقنن در سال‌های گذشته به لحاظ خروج از تناسب و اعتدال، در عمل موفق نبوده و حتی موجب تضعیف مشروعیت مجازات اعدام شده است. قانون‌گذار در سال 96 با اینکه در الحاقیه ماده 45، در راستای کاهش این آسیب‌ها گام‌های موثری برداشته است، اما به نظر می‌رسد بازبینی مجدد در موضوع‌های باقیمانده مجازات اعدام و توسل به جایگزین‌های مناسب، ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing Iran's Legislative and Judicial Criminal Policy in Criminal Prevention of Drug-related Crimes with Emphasis on Death Penalty

نویسندگان [English]

  • Abbasali Akbari 1
  • Salar Sadeghi 2
1 Assistant Professor of Law, Islamic Azad University, Tabriz Branch. East Azarbaijan. iran
2 PhD of criminal law and criminology, Islamic Azad university of Tabriz branch, university instructor.
چکیده [English]

Background and Aim: The policy of the Iranian legislature to prevent drug crimes has always been based on criminal and repressive prevention, so that in determining the punishments according to the social ugliness of the act, personality of the perpetrator, human dignity, type of crime and human rights standards. Punishment is not taken into account; At the same time, the death penalty in practice has not prevented drug crimes. Therefore, the present study was conducted to evaluate Iran's legislative and judicial criminal policy in criminal prevention of drug crimes with emphasis on the death penalty.
Method: The present study is applied in terms of purpose and has used a descriptive-analytical methodology. The contents were collected using library resources.
Results and conclusion: The present study, with a critical look at the legislative and judicial criminal policy of Iran and other countries, concluded that the legislative criminal prevention policy in recent years in terms of deviation from proportion and moderation, has not been successful in practice and even undermines the legitimacy of punishment. Has been executed. Although the legislature took effective steps to reduce these harms in the 2017 amendment to Article 45, it seems necessary to reconsider the remaining issues of the death penalty and to seek appropriate alternatives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal Policy
  • Execution
  • Prevention
  • Deterrence
  • Drugs
آزمایش، علی. (1385). تناسب جرم و مجازات و تخلفات انتظامی سردفتران، متن سخنرانی. ماهنامه کانون، (68)، صص 7-17.
اردبیلی، محمدعلی. (1383). حقوق بین‌المللی کیفری. گزیده مقالات. چاپ اول. تهران: نشر میزان.
احسان‌پور، سیدرضا و احسان‌پور، سیدمحمدرضا. (1395). توجیهات جرم‌زدایی از مصرف مواد مخدر آرام، مطالعه تطبیقی در حقوق کیفری هلند و ایالات متحده آمریکا. فصلنامه حقوق پزشکی، 10(39)، صص 171-199.
اکبری، عباسعلی. (1393). بررسی و نقد سیاست جنایی حاکم بر جرائم مواد مخدر در ایران با تأکید بر اصلاحیه سال 89 قانون مبارزه با مواد مخدر. پژوهشنامه حقوق کیفری، 1(2)، صص 7-34.
اکبری، عباسعلی. (1393). جستاری در آسیب‌شناسی سیاست جنایی حاکم بر جرائم مواد مخدر. فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، 1(2)، صص 97-114.
احمدی ابهری، محمدعلی. (1377). اسلام و دفاع اجتماعی. چاپ اول. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
الهام، غلامحسین و محمدی، فاطمه. (1391). مجازات متناسب از دیدگاه نظریه‌های بازدارندگی (با تاکید بر نظریه تعیین کیفر آلمان). فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، (3)، صص 57-72.
باصری، علی‌اکبر. (1388). سیاست جنایی داخلی و بین‌المللی مواد مخدر. چاپ اول. تهران: نشر خرسندی.
برنار، بولک. (1377). کیفرشناسی. علی حسین نجفی ابرندآبادی، مترجم. چاپ دوم. تهران: انتشارات مجد.
بکاریا، سزار. (1377). رساله جرائم و مجازات‌ها. محمدعلی اردبیلی، مترجم. چاپ سوم. تهران: نشر میزان.
پرادل، ژان. (1387). تاریخ اندیشه‌های کیفری. علی حسین نجفی ابرندآبادی، مترجم. چاپ ششم. تهران: انتشارات سمت.
پوربافرانی، حسن و مسائلی، امین. (1396). تحلیل کیفرشناختی مجازات اعدام در قانون مبارزه با مواد مخدر. فصلنامه مجلس و راهبرد، 24(91)، صص 141-164.
پیکا، ژرژ. (1370). جرم‌شناسی. علی حسین نجفی ابرندآبادی، مترجم. تهران: نشر دانشگاه شهید بهشتی.
حبیب‌زاده محمدجعفر و رحیمی‌نژاد، اسماعیل. (1387). مجازات‌های نامتناسب: مجازات‌های مغایر با کرامت انسانی. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 38(2)، صص 115- 134.
حسینی، سید محمد. (1383). سیاست جنایی در اسلام و در جمهوری اسلامی ایران. چاپ اول. تهران: انتشارات سمت.
حسینی، سیدحسین؛ سلطانی، محمد و صفری، صادق. (1398). تأثیرات عدم هم‌سویی سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران در نگرش متهمان و محکومین جرائم مواد مخدر. مجله حقوقی دادگستری، 83(106)، صص 169-193.
جوان جعفری، عبدالرضا و اسفندیاری بهرآسمان، محمدصالح. (1397). نگرشی جامعه‌شناسانه بر تحولات مجازات اعدام نسبت به مجرمان مواد مخدر. پژوهش حقوق کیفری، 7(24)، صص 125-157.
دلماس مارتی، می‌ری. (1381). نظام‌های بزرگ سیاست جنایی. علی حسینی نجفی ابرندآبادی، مترجم. چاپ اول. تهران: نشر میزان.
رحمدل، منصور. (1383). سیاست جنایی ایران در قبال جرائم مواد مخدر. چاپ اول. تهران: انتشارات سمت.
رحمدل، منصور. (1386). سیاست جنایی ایران در قبال جرائم مواد مخدر. تهران: انتشارات سمت.
جمعی از نویسندگان. (1379). سالنامه آماری ستاد مبارزه با مواد مخدر. تهران: دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری.
صفاری، علی. (1384). کیفرشناسی و توجیه کیفر از کتاب علوم جنایی (گزیده مقالات آموزشی برای ارتقاء دست‌اندرکاران مبارزه با مواد مخدر در ایران). کمیته ‌معاضدت ‌قضایی ‌ستاد مبارزه ‌با مواد مخدر. تهران: نشر سلسبیل.
فروزش، روح الله و فرجیها، محمد. (1391 و 1392). رویکرد اصل تناسب به مجازات قتل عمد در فقه اسلامی و حقوق کیفری ایران. فصلنامه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی بناب، 5(14-15)، صص 65-85.
فلاحی، احمد. (1394). اصل ضرورت در جرم‌انگاری و محدودیت‌های وارد بر دخالت کیفری در مصرف مواد مخدر. پژوهشنامه حقوق کیفری، 6(1)، صص 217-240.
گسن، ریموند. (1370). جرم‌شناسی کاربردی، مهدی کی‌نیا، مترجم. چاپ اول. تهران: نشر مترجم.
کاتوزیان، ناصر. (1377). فلسفه حقوق. جلد اول. چاپ اول. تهران: شرکت سهام انتشارت.
کاوادینو ام، دیگلنان جی. (1384). توجیه یا دلیل آوری مجازات. علی صفاری، مترجم. مجله تحقیقات حقوقی، (42)، صص 287-324.
گلدوزیان، ایرج. (1380). سیاست جنایی در قبال مواد مخدر. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، (51)، صص 229-232.
گودرزی، محمدرضا. (1381). نقدی بر سیاست جنایی دولت در مبارزه با مواد مخدر. مجله اصلاح و تربیت، (21)، صص 26-29.
لازرژ، کریستین. (1375). سیاست جنایی. علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، مترجم. چاپ اول. تهران: موسسه نشر یلدا.
محمدنسل، غلامرضا. (1393). کلیات پیشگیری از جرم. چاپ اول. تهران: نشر میزان.
محمودی جانکی، فیروز و مرادی حسن آبادی، محسن. (1390). افکار عمومی و کیفرگرایی. مجله مطالعات حقوقی، 3(2)، صص 175-214.
محمودی جانکی، فیروز و روستایی، مهرانگیز. (1392). توجیه مداخله کیفری؛ اصول و ضرورت ها. پژوهش حقوق کیفری، 1(3)، صص 35-66.
موسوی مجاب، سید درید؛ احمدزاده، رسول و رستمی، سینا. (1399). واکاوی سیاست جنایی قانون‌گذار در مادۀ ۴۵ الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر. آموزه‌های حقوق کیفری، 17(19)، صص 249-272.
موذن‌زادگان، حسنعلی و فرجی، محمد. (1397). مطالعه تطبیقی سیاست جنایی ایران و آمریکا در برابر مواد مخدر. آموزه‌های حقوق کیفری، (16)، صص 39-69.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1379). جزوه مباحثی در علوم جنایی (تاریخ تحولات حقوق کیفری). دوره کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین و هاشم‌بیگی، حمید. (1377). دانشنامه جرم‌شناسی. چاپ اول. تهران: نشر دانشگاه شهید بهشتی.
نوبهار، رحیم. (1380). به سوی مجازات‌های هرچه انسانی‌تر. مجموعه مقالات همایش بین‌المللی حقوق بشر و گفتگوی تمدن‌ها. چاپ اول. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
وینفری ال، توماس. (1388). نظریه‌های جرم‌شناسی. رضا افتخاری، مترجم. انتشارات دانشگاه آزاد واحد گناباد.
یزدیان جعفری، جعفر. (1391). چرایی و چگونگی مجازات. چاپ اول. تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
Fletcher, George, p. (1999). Basic concepts of legal thought, New York: Oxford university press.
Nagin, D. and Pagrasky, G. (2001). Integrating celerity, impulsivity and extra legal sanction threats into model of general deterrence: theory and evidence. criminology, 39(4), pp 865-892.
Von Hirsch, Andrew. (1981). desert and previous convictions. In principle sentencings on theory & policy, (eds) Andrew von Hirsch & Andrew Ashworth. second Edition. Hart publishing oxford.
Von Hirsch. (1999). Criminal deterrence and sentence severity: an analysis of resent research. Oxford Publishing.
Wood, Bailx. (1997). Utilitarianism, Institutions and justice. Jomes New York: Oxford university press.