الگوی عوامل مؤثر بر بزهکاری کودکان و نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان. اصفهان. ایران

2 دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان. اصفهان. ایران

چکیده

زمینه و هدف: جرائم اجتماعی روز به روز در حال افزایش هستند، در این میان توجه به جرائم کودکان و نوجوانان که از آن با عنوان بزهکاری یاد می‌شود، یکی از مسائل مدنظر پژوهشگران اجتماعی است زیرا جرائم کودکی نقش بسیار مهمی در مجرم شدن در بزرگسالی ایفا می‌کنند و این موضوع ضمن اینکه آسیب‌هایی به جامعه وارد می‌کند، فرصت‌های شغلی تایید شده جامعه را از افراد می‌گیرد و به زندگی آنان صدمه‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند. بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی و ارائه الگوی عوامل موثر بر بزهکاری کودکان و نوجوانان است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکرد کیفی و از نوع فراترکیب است. جامعه آماری پژوهش حاضر نشریات علمی معتبر منتشر شده طی سال‌های 1387-1398 است. نمونه پژوهش 24 مقاله پژوهشی است که بعد از رتبه‌بندی مقالات، استفاده شدند. پس از استخراج عوامل موثر بر بزهکاری از بین 24 پژوهش منتخب، 38 عامل شناسایی و پس از تایید خبرگان، در قالب هفت مقوله اصلی طبقه‌بندی شدند.
یافته‌ها و نتایج: الگوی عوامل موثر بر بزهکاری در قالب هفت عاملِ مشکلات خانواده، مشکلات نظام تعلیم و تربیت، مشکلات نظام قضایی، فعالیت‌های فراغتی سازمان نیافته، مسائل اجتماعی، مسائل فرهنگی و شرایط زیست شناسایی و ارائه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Model of Factors Affecting Delinquency in Children and Adolescents

نویسندگان [English]

  • mehran sohtabzadeh 1
  • mojgan saeedi 2
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Kashan University. Esfahan.
2 PhD Student in Iranian Social Issues, Kashan University. Esfahan.
چکیده [English]

Background and Aim: Social crimes are increasing day by day. Among these, paying attention to the crimes of children and adolescents, which is referred to as delinquency, is one of the issues considered by social researchers because juvenile crimes play a very important role in adult delinquency. They play and this, while causing harm to society, deprives people of society-approved job opportunities and causes irreparable damage to their lives. Therefore, the purpose of this study is to identify and present a model of factors affecting delinquency in children and adolescents.
Method: The present study is applied in terms of purpose and utilized a qualitative approach. The statistical population of the present study is valid scientific journals published during the years 1387-1398. The research sample is 24 research articles that were used after ranking the articles. After extracting the factors affecting delinquency from among 24 selected studies, 38 factors were identified and after approval by experts, were classified into seven main categories.
Results and conclusion: The model of factors affecting delinquency was identified and presented in the form of seven factors: family problems, problems of the education system, problems of the judicial system, unorganized leisure activities, social issues, cultural issues and living conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Delinquency
  • Deviance
  • Family Problems
  • Unorganized Leisure Activities
  • Living Conditions
احمدی، حبیب‌الله. (1384). جامعه‌شناسی انحرافات. تهران: انتشارات سمت.
اسکندری چرآتی، آذر. (1396). بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر بزهکاری نوجوانان (مطالعه موردی: نوجوانان پسر 13 تا 19 سال شهر آزادشهر). فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 13(34)، صص 185-206.
اشتینبرگ، ال. (1384). نوجوانی. فرهاد ماهر، مترجم. تهران: سازمان ملی جوانان.
اشرف، احمد. (1393). کژرفتاری و مسائل انسانی و آسیب‌شناسی اجتماعی. مجموعه گفتارهای درسی. تهران: انتشارات آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی.
امین‌صارمی، نوذر. (1380). انحرافات اجتماعی و خرده‌فرهنگ‌های معارض. تهران: دانشگاه علوم انتظامی امین.
ایمان، محمدتقی؛ شیردل، الهام؛ انجم شعاع، فاطمه و شیردل، حمید. (1394). تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر تمایل دختران نوجوان به بزهکاری در شهر کرمان. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 14(28)، صص 203-226.
پورمحی‌آبادی، حسین؛ زند رضوی، سید سیامک. (1395). چالش‌های عاطفی خانواده و تأثیر آن بر بزهکاری کودکان (مطالعه‌ میدانی کودکان حاضر در کانون اصلاح و تربیت استان کرمان). حقوق جزا و سیاست جنایی، 1(1)، صص 25-50.
جلایی‌پور، حمیدرضا و حسینی نثار، مجید. (1387). عوامل اجتماعی مؤثر بر بزهکاری نوجوانان (مطالعه موردی شهر رشت). پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، 8(2)، صص 77-102.
حسن‌وند، احسان و حسن‌وند، اسماعیل. (1390). بررسی عوامل خانوادگی و اجتماعی مؤثر بر رفتار بزهکارانه دانش‌آموزان (مطالعه موردی: دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهرستان سلسله در استان لرستان). فصلنامه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، 2(2)، صص 21-36.
حق‌شناس، علی‌محمد؛ صامعی، حسین و انتخابی، نرگس. (1387). فرهنگ معاصر هزاره انگلیسی – فارسی: در یک جلد. چاپ سیزدهم. تهران: فرهنگ معاصر.
خواجه ‌نوری، بیژن و هاشمی‌نیا، فاطمه. (1389). رابطه اوقات فراغت و بزهکاری نمونه، مورد مطالعه: دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، 7(15)، صص 31-58.
رسول‌زاده اقدم، صمد؛ جعفری، قاسم؛ سعادتی، موسی و یوسفی اقدم، رحیم. (1394). بررسی جامعه‌شناختی سهم عوامل ساختاری و یادگیری اجتماعی در بزهکاری نوجوانان مناطق حاشیه‌نشین شهر تبریز. مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 6، صص 143-178.
ساروخانی، باقر. (1375). دائره‌المعارف علوم اجتماعی. تهران: انتشارات کیهان.
ستوده، هدایت الله. (1386). جامعه‌شناسی مسائل  اجتماعی ایران. تهران: ندای آربانا.
سلیمی، علی و داوری، محمد. (1385). جامعه‌شناسی کجروی. چاپ دوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سیف‌الله، فرزانه؛ ملانیا جلودار، شهرام و زمانی‌راد، اسماعیل. (1394). بررسی عوامل خانوادگی مؤثر در گرایش نوجوانان 18-12 ساله به بزهکاری در کانون اصلاح و تربیت شهرستان گرگان. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، 6(18)، صص 73-98.
سیفی قره یتاق، داوود؛خالقی، ابوالفتح و مهدی‌پور، محمد. (1394). بررسی جرم‌شناختی تأثیر عوامل فردی و خانوادگی بر حجم و ساخت بزهکاری. فصلنامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، 10(4)، صص 9-36.
شایگان، فریبا و جبلی، معصومه. (1389). بررسی عوامل فردی مؤثر بر گرایش بزهکاری زنان. نشریه پلیس زن، 4(13)، صص 63-100.
شایگان، فریبا و معتمدی، صدیقه. (1393). بررسی تأثیر عوامل اجتماعی در بزهکاری زنان، مقایسه‌ زنان بزهکار با زنان غیربزهکار تحت پوشش بهزیستی رباط کریم. مطالعات راهبردی زنان، 16(63)، صص 163-198.
صادقی‌فرد، مهدی. (1389). عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش نوجوانان و جوانان پسر به بزهکاری و راهکارهای پیشگیری از آن. مطالعات پیشگیری از جرم، 5(16)، صص 85-114.
صالحی، جواد؛ پورمحی‌آبادی، حسین و سالاری‌راد، معصومه. (1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر بزهکاری اولیه و ثانویه کودکان. مهندسی فرهنگی، 7(73 و 74)، صص 119-133.
صدیق سروستانی، رحمت­الله. ( 1383). آسیب‌­شناسی اجتماعی. تهران: انتشارات آن.
علی‌خانی بروجنی، حمزه و محمودی برام، احمدرضا. (1390). بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی و اقتصادی مؤثر بر بزهکاری نوجوانان و جوانان استان خوزستان. اصلاح و تربیت، (109)، صص 7-10.
علیوردی‌نیا، اکبر و ستاره، سیمین. (1392). بررسی نقش خانواده، مدرسه و گروه همالان در بزهکاری دانش‌آموزان. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 4(4)، صص 79-103.
فاطمی، داوود؛ رحیمی، عارف؛ سعادتی، موسی و عباس‌زاده، محمد. (1395). بررسی نقش خانواده در بزهکاری فرزندان (مورد مطالعه: نوجوانان پسر شهر زنجان). پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 5(3)، صص 35-50.
فتح‌الهی، سعید؛ جربانی، حمید؛ حسن‌وند، عباس و حسن‌وند، احسان. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر بزهکاری و میزان شیوع آن در بین دانش‌آموزان. پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، 7(3)، صص 61-88.
الماسی، مسعود؛ محمدزاده، امید و ملکی، مصطفی. (1392). بررسی عوامل مرتبط با گرایش پسران نوجوان شهر ایلام به رفتار بزهکارانه. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 2(5)، صص 125-140.
مبارکی، محمد؛ افشانی، سیدعلیرضا و کردعلیوند، سهیلا. (1397). تحلیل رابطه بین تعهد اجتماعی و بزهکاری: مطالعه مقایسه‌ای میان دانش‌آموزان مقطع متوسط شهرهای خرم‌آباد و یزد. مطالعات اجتماعی ایران، 12(2)، صص 111-135.
محسنی تبریزی، علیرضا. (1383). وندالیسم. تهران: انتشارات آن.
محمدی‌اصل، عباس. (1385). درآمدی بر جامعه‌شناسی انحرافات رفتاری نوجوانان (بزهکاری نوجوانان). رشت: حق‌شناس.
معظمی، شهلا و نجیب اصفهانی، زینب. (1391). تأثیر خشونت‌های خانوادگی بر بزهکاری کودکان و نوجوانان. مطالعات پیشگیری از جرم، 7(22)، صص 59-89.
معین، احسن و محمدی، کیوان. (1396). بررسی پیامدهای رابطه زندان پدران بر بزهکاری (جرم‌خیزی) نوجوانان (مطالعه موردی: زندانیان و فرزندان زندان همدان). فصلنامه مطالعات حقوق، 1(8)، صص 203-218.
مقدس جعفری، محمدحسن؛ ارجمند سیاه‌پوش، اسحاق و محمدی مهر، معصومه. (1390). بررسی علل بزهکاری در میان جوانان مناطق حاشیه‌نشین شهر اندیمشک در ده سال اخیر (1380-1390). توسعه اجتماعی، 6(1)، صص 52-29.
نصیری، حسام؛ محمدیان، عبدالله و تقوی، نعمت‌الله. (1398). عوامل اجتماعی مؤثر بر بزهکاری دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان مهاباد. مطالعات علوم اجتماعی ایران، 16(60)، صص 108-122.
نورمحمدی، حسن و ماسوری، حامد. (1392). بررسی عوامل اجتماعی اقتصادی مؤثر بر بزهکاری مددجویان کانون اصلاح و تربیت قزوین در سال 1391. اصلاح و تربیت، (133)، صص 19-23.
نوری، زینب. (1389). بررسی تأثیر خانواده نابسامان در گرایش فرزندان نوجوان به بزهکاری در شهر اهواز. اصلاح و تربیت، (96)، صص 29-36.
وایت، راب و هینس، فیونا. (1382). درآمدی بر جرم و جرم‌شناسی. میر روح اله صدیق بطحایی اصل، مترجم. تهران: دادگستر.
یعقوبی دوست، محمود و احمدی بابادی، علی. (1396). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط بر گرایش نوجوانان پسر به بزهکاری و راه‌های پیشگیری از آن (مورد مطالعه: نوجوانان شهر اهواز). مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، (10)، صص 19-50.
Cooper, H. Hedges, L. v. (2009). Research synthesis as scientific process. A chapter on: the Handbook of Research synthesis and Meta-Analysis (2ed). Ruaaell sage.
Sandelowski, M. & Barroso, J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research. New York: Springer.